Έχοντας δουλέψει με διαφορετικούς Μη Κυβερνητικούς Οργανισμούς (ΜΚΟ) αναγνωρίσαμε κοινά μοτίβα και προκλήσεις. Ενώ όμως ξεκινήσαμε να αποτυπώνουμε την προσέγγισή μας, που θα μοιραστούμε μαζί σας, αναρωτηθήκαμε: «δεν έχουν ενδιαφέρον τα άρθρα που προσφέρουν μαγικές συνταγές για κάθε λογής θέμα»; Σε πολλά από αυτά αναγνωρίζουμε μεγάλη δόση αλήθειας, ταυτόχρονα όμως κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή. Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη τη μοναδικότητα κάθε οργανισμού αυτή είναι η συνταγή που σας προτείνουμε εάν ασχολείστε με ΜΚΟ και σας ενδιαφέρει η βιωσιμότητά του. Απαραίτητο συστατικό το μεράκι και η αγάπη για ό,τι κάνετε ?

Οι ΜΚΟ άρχισαν να γίνονται πιο ενεργοί παίκτες με την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και έκτοτε ο αριθμός τους αυξάνει συνεχώς. Παρόλα αυτά, η βιωσιμότητά τους γίνεται όλο και πιο δύσκολη καθώς πολλοί εξαρτώνται από έναν ή λίγους δωρητές, ενώ ταυτόχρονα η εμπιστοσύνη του κόσμου στους ΜΚΟ μειώνεται (σύμφωνα με το World Economic Forum το 2015 η εμπιστοσύνη στους ΜΚΟ έφτασε στο χαμηλότερο σημείο της πενταετίας). Όσο ένας ΜΚΟ αναπτύσσεται, δημιουργείται η ανάγκη για βελτίωση και ενδυνάμωση του οργανισμού, ώστε να γίνει πιο αποτελεσματικός, να επιτύχει μεγαλύτερο κοινωνικό αντίκτυπο και να ανακτήσει και την εμπιστοσύνη δωρητών και κόσμου. Τίθεται έτσι το ερώτημα: τι πρέπει να κάνει ένας ΜΚΟ για να είναι βιώσιμος και να διαχειριστεί την ανάπτυξή του;

Από τη δική μας εμπειρία, το πρώτο βήμα είναι να κάνουμε ένα Organizational Health Check, με άλλα λόγια έναν έλεγχο για να αξιολογήσουμε την «υγεία» του οργανισμού και να αποτυπώσουμε την υπάρχουσα κατάσταση σε όλα τα επίπεδα. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να καταλάβουμε τις αδυναμίες και τα δυνατά σημεία του οργανισμού και σύμφωνα με αυτά να σχεδιάσουμε ένα πλάνο που θα βοηθήσει τον ΜΚΟ να γίνει η καλύτερη εκδοχή του εαυτού του. Οι τομείς που συνήθως επικεντρωνόμαστε και που κάθε ΜΚΟ καλό είναι να λάβει υπόψη του είναι οι παρακάτω έξι:

  1. Η ταυτότητα του ΜΚΟ. Με άλλα λόγια, ο λόγος ύπαρξης, η κουλτούρα και οι βασικές αρχές που προωθούν τη δημιουργικότητα, την ομαδική εργασία και την έμπνευση στα μέλη του οργανισμού. Τα αντιλαμβάνονται όλοι με τον ίδιο τρόπο; Είναι απλά λέξεις πάνω σε χαρτί ή κινείται η ομάδα από και με αυτά;
  2. Η ομάδα. Αυτό περιλαμβάνει τους ίδιους τους ανθρώπους, τη δομή της ομάδας αλλά και τη δυναμική της. Με βάση τον αντίκτυπο και την εξέλιξη που θέλει να έχει ο ΜΚΟ, η υπάρχουσα ομάδα και δομή μπορεί να υποστηρίξει κάτι τέτοιο;
  3. Ο εσωτερικός τρόπος λειτουργίας του ΜΚΟ, δηλαδή ο τρόπος με τον οποίο καθημερινά «τρέχει» ο οργανισμός, η διαχείριση των projects, και ο μελλοντικός προγραμματισμός. Πόσο αποτελεσματικά και άκοπα λειτουργεί ο ΜΚΟ;
  4. Η διαχείριση χρημάτων, συμπεριλαμβανομένου του προϋπολογισμού και του οικονομικού σχεδιασμού της.
  5. χρηματοδότηση του ΜΚΟ. Ποιες είναι οι πηγές εσόδων του οργανισμού και πόσο εύκολο είναι να διαφοροποιηθούν;
  6. Ο αντίκτυπος του οργανισμού και συγκεκριμένα πώς μετράται και πώς αυτό επικοινωνείται.

Σε κάθε προσπάθεια για ανάπτυξη, το πρώτο βήμα είναι η αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης και το πρώτο κομμάτι της συνταγής που σας προτείνουμε για έναν πιο βιώσιμο οργανισμό. Με βάση την ολιστική αυτή προσέγγιση το επόμενο βήμα θα ήταν ο σχεδιασμός και η προετοιμασία του οργανισμού για να γίνει αυτό που θέλει και μπορεί. Άλλωστε μπορεί «ποτέ να μην έχουμε έναν τέλειο κόσμο, αλλά δεν είναι ρομαντικό ή αφελές να δουλεύουμε προς έναν καλύτερο» (Steven Pinker).